|
|
|
1920 - 1924 Millet Meclisi'nden Azerbaycan Elçiliği'ne
23 Nisan 1920 BMM kuruluşu. 21 Temmuz 1920 Kazım Karabekir Paşa'nın Mustafa Kemal'e Bakü'ye bir sefir gönderilmesini için telgraf ile şu şekilde tavsiye ediyor.
Bakü'de bir sefirimizin bulunması pek lazımdır ve sürat-i izamını arz ederim. Gönderilecek zatın amele ve askere kendisini sevdirecek derecede olması, Anadolu vilayetleri halkından bulunması ve bir lisan bilmesi menafimize daha muvafık olacağını arz eylerim.
Seçilecek kişi önemli idi Bakü'de Bolşevikler vardı. Aristokrat olamazdı. Ayrıca İhtilal komiteleri vardı atanacak temsilci bunlarla başa çıkabilmeli idi.
Memduh Şevket Ankara yakınlarında bir köyde Mustafa Kemal'den emir beklemektedir.
Bir gün kendi ifadesi ile "Kareli bakkal kâğıdına kurşun kalemle yazılmış" mektup veya telgraf alır. Şunlar yazılıdır:
" Bakü için benden avamdan yetişmiş bir temsilci istediler. Aklıma sen geldin. Görüşmek üzere. Ankara'ya bekliyorum.
"
Mustafa Kemal
31 07 1920 Kafkasya'ya gidecek Memduh Şevket'e yolluk, 6 aylık maaş ve tahsisat verilir.
Görev tarifi öncelikle Kafkaslar'da ve Rusya içlerinde 1.Dünya Savaşı'ndan kalma Türk esirlerinin Anadolu'ya getirilmesi ve silah, cephane nakliyatı olarak anlaşılıyor.
" Bendeniz, Beyefendi, Cumhuriyet Hükümeti'nin harice gönderdiği ilk resmi memur olma şerefine ermişimdir.
Benden hariciyeci mi olur Beyefendi? Lakin ne yaparsınız,adam yoktu o sıralar. Hakikat bu. Tevazu gösteriyorum zannetmeyiniz.
Hele bendeniz bu mesleğe asla hazırlıklı değildim. Pek hoşuma gitti avamdan biri olmam. Yapamam dedim. Yaparsın dediler, kalktık gittik. Ama ne gidiş beyefendi? Ne yol var ne
iz. "
Kendi kelimeleri ile Bakü temsilciliğini bu şekilde anlatıyor.
Gizli kaydı ile Ankara'dan gönderilen talimatlar ışığında hareket eden Memduh
Şevket Bey, özellikle Bakû'de bulunan ve oldukça büyük sıkıntılar çeken Türk harp
esirlerinin vatana dönmeleri konusunda da özverili çalışmalar yapmıştır.
Yine aynı dönemlerde Ruslar seferberlik ilan ederek Azerbaycan'da yaşayan Türkiye tebaalıları askere almak istediler.
11 Aralık 1920 tarih ve 187 sayılı yazısı ile bunlarında Türkiye'ye dönmesini sağladı. Bir ara "Bolşevik Oldu" dedikoduları üzerine Mustafa Kemal tarafından Ankara'ya çağrılıyor. Dedikoduların asılsız olduğu görülerek görevine iade ediliyor.
Mayıs 1922 Azerbaycan'da Arap alfabesinden Latin Alfabesine geçiş denemesi yapıldı.
Memduh Şevket bunu yakından takip etti ve Ankara'ya raporlar yazdı.
Beş yıl sonra Türkiye aynı şeyi yaparken bu raporlar işe yarayacaktır. Bu denemenin sonu hüsranla bitti.
Ruslar,1938'de,Lâtin harfleriyle basılmış milyonlarca kitabı ve evrakı imha ederek Azerî Türkleri'ni Kiril alfabesini
kullanmaya mecbur tuttular.
31 Mart 1924 Ruslar'ın Azerbaycan'ın bağımsızlığına son vermeleri ile Bakü Temsilciliğimiz kapandı ve Memduh Bey'in görevi sona erdi.
1925 - 1932 Tahran Elçiliği yılları
1933 - 1943 Kabil Elçiliği yılları
1943 - 1952 Yazarlık dönemi
|
|
|
